Ladislav Mnyacko – Jak smakuje władza

ladislav-mnacko-as-chuti-power wszystko o pracy . 

Ladislav Mnyacko

pisarz, powieściopisarz, autor literatury faktu, dziennikarz-publicysta, dramaturg

Ladislav Mňačko dzieciństwo i młodość spędził w Vrútkach i w Martin. W 1939 r. terminował jako sprzedawca w aptece. W czasie wojny był więziony w obozie koncentracyjnym .
Jest jedną z najwybitniejszych postaci powojennej publicystyki i literatury.

Jego siłą była gorąca aktualność wybranego tematu, zwłaszcza w aspekcie społecznym i moralnym. Przyniósł nieupiększone fakty z życia, nieprzekupne spojrzenie na ukryte powiązania. Otworzył etap mozolnej próby prawdy.

Postawa życiowa i zapał reportera do zdobywania nowej wiedzy pozwalały mu przenikać pod powierzchnię zjawisk i odsłaniać ukryte ogniwa negatywnych zjawisk w społeczeństwie. Pisał głównie reportaże i felietony podróżnicze i polityczne z kraju i zagranicy, także eseje.

Ladislav Mnyacko

W 1939 roku bezskutecznie próbował uciec do Związku Radzieckiego.  rok później został uwięziony w obozie koncentracyjnym za przekroczenie granicy niemiecko-holenderskiej.

W 1944 r. udało mu się uciec i wrócić do domu. Został partyzantem na Wołoszczyźnie.

W 1967 roku za bezkompromisową postawę polityczną (przeciwko wspieraniu arabskiej polityki wobec Izraela) został pozbawiony obywatelstwa czechosłowackiego i musiał pozostać za granicą.

Powrócił w 1968 roku, ale w proteście przeciwko zajęciu Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego ponownie udał się na emigrację. Mieszkał w Izraelu, Włoszech i Eisenstadt w Austrii.

Na Słowację wrócił po listopadzie 1989 roku jako obywatel austriacki. Mieszkał na przemian w Pradze i Stupavie, gdzie zaczął pisać swoje wspomnienia. Tych jednak nie dokończył. Kilka jego książek ukazało się w za granicą.

ladislav-mnacko-jak-najlepiej

Wszystkie prace można znaleźć na stronie

Język słowacki

Ladislav Mnyacko – Jak smakuje władza

Jak smakuje władza

Gatunek: powieść, pamflet polityczny
Temat: wnikliwa analiza życia byłego rewolucjonisty, partyzanta, a później czołowego funkcjonariusza partyjnego i państwowego
Idea: żrący wpływ niekontrolowanej władzy na moralność jednostki, skutkujący samotnością, alienacją
Narrator: Frank – ich forma(odsłania nam świat wysokiej partyjnej biurokracji: amoralność, intrygi, udawanie, kalkulacje, rywalizacja o stanowiska, pogarda dla inteligencji…)

Postacie:

Frank – wybitny fotoreporter, jego hobby to prywatna kolekcja zdjęć, które odzwierciedlają drugą stronę wybitnych ludzi
nie żyje, szef sztabu – 1. mężczyzna z kraju, zmarł w wieku 52 lat, dobry przyjaciel Franka od czasów szkolnych, stopniowo robił wielką karierę, zmienił wygląd (stał się sztywny) i charakter, stopniowo się zrażał

Margita – 1. żona zmarłego, spokojna, zawsze wyrozumiała, rozwiodła się z nią, bo nie była typem reprezentacyjnym, była dziewczyna Franka
Martin – syn Margity, wydziedziczony przez ojca z powodu romansu na Uniwersytecie Moskiewskim
wdowa – 2. żona zmarłego, była sekretarka, szczupła, wysoka, ładna, nie żyli razem dobrze, każde z nich miało znajomości

Galovic – rywal polityczny i przeciwnik zmarłego, był szefem aparatu bezpieczeństwa

Treść:

Narratorem historii jest Frank, fotoreporter, który opowiada o swoim dawnym przyjacielu, który stopniowo stawał się 1. człowiek w kraju. Fabułę otwiera pogrzeb tego ważnego męża stanu. Pożegnanie jest szczegółowo zaplanowane na 3 dni. Frank ma zrobić o tym fotoreportaż. Podąża za ludźmi, którzy tylko na zewnątrz udają, że współczują zmarłym, ale w rzeczywistości cały pogrzeb to wielka komedia. Frank od 20 lat pracuje jako fotograf.

„Frank był świadkiem ich drobnych sporów, ich śmiesznych kłótni i walk o koryto, ich wybuchów gniewu, ich intryg, ich plotek, ich chciwości, ich wad starannie skrywanych przed światem, ich drugiego oblicza”. Dla większości z nich zmarli byli obojętni.

Nie znali go, nie wiedzieli kim jest, jaki jest. Frank był na kilku pogrzebach państwowych, w tym na takich, na których ludzie zalewali się łzami. Tutaj oczy są suche. Martwy, wielki i niezastąpiony martwy według prasy i radia, jest nieskończenie samotny. On nie ma nikogo.

Ci, których kiedyś wybrał na współpracowników, teraz walczą o swoje miejsca pracy.
Podczas pogrzebu Frank wspomina dawnego przyjaciela: przyjaźnili się od czasów szkolnych, a jego przyjaciel zawsze starał się być liderem, był buntownikiem, później awanturnikiem i rewolucjonistą. Kiedyś Frank przejął dziewczynę Margitę i pokłócili się o nią, ale pozostali przyjaciółmi. Jego przyjaciel ożenił się z nią, ale później rozwiedli się, bo nie była dla niego wystarczająco dobra. Mieli razem syna, Marcina, i Dead załatwił mu mieszkanie. Następnie ponownie ożenił się ze swoją sekretarką, atrakcyjną kobietą.

Franek pamięta go jako człowieka odważnego, rozważnego, spokojnego; byli razem w powstaniu. Ale był niepotrzebnie okrutny. Bardzo mu zazdroszczono, gdy na miejscu zastrzelił chłopca, smarkacza, który zasnął na warcie. Frank wspomina dalej, że w ostatnich latach jego przyjaciel nie ufał już nikomu. Chciał mieć całą władzę w swoich rękach.

Podczas swojej kadencji podjął też wiele błędnych decyzji, ale zawsze zrzucał winę na innych. Sprawdził się. Został wysłany, by oczyścić niespokojne hrabstwo. Poproszono go o..: „Bądź stanowczy, zdecydowany, twardy i nieprzekupny, nie unikaj trudnych działań i pamiętaj, że gdy las jest wycięty, to drzazgi lecą. Nikt nie wezwie cię do odpowiedzialności za drzazgi”. Więc rąbnął. Odłamki leciały. Obciął region, nazwali go wyższym, aż dostał najwyższe stanowisko.ladislav-mnacko-jako-chuti-władza

Oprócz narracji, w utworze znajdują się liczne fragmenty refleksyjne. Autorka posługuje się retrospektywą. Wśród ludu krążyły plotki, że mąż stanu zmarł na uraemię (krew w moczu) – groźną i nieprzyjemną chorobę, ale za oficjalną przyczynę śmierci uznano białaczkę. Odpowiedzialny za to był Galovič, który wpłynął na trzech lekarzy, by wystawili fałszywy akt zgonu.Frank odwiedza Margitę i jej syna podczas pogrzebu.

W barze na Manhattanie, gdzie poznał profesora Fondę, wspomina dawnego przyjaciela. „Kiedy poznaje się go lepiej, wchodzi się w przygodę zwaną historią świata. Zrozumiesz z nich wszystko. Również dzisiaj? Również dzisiaj. Właśnie dzisiaj. To niesamowite, jak te same błędy powtarzają się w podobnych sytuacjach historycznych. Człowiek nadal z natury jest łowcą mamutów. Mamutów już dawno nie ma, ale człowiek od zawsze chciał upolować jak najwięcej mięsa. A cała cywilizacja i cała kultura są tylko po to, by zamaskować tę pierwotną naturę.”