Ján Palárik – Pojednanie czy przygoda

Ján Palárik – Pojednanie czyli przygoda wszystko o utworze i autorze . Ján Palárik – Pojednanie czy przygoda :

Ján Palárik

• pochodził z Kysuce, z Rakova; był księdzem i współtwórcą tzw. nowa szkoła słowacka
• był dziennikarzem i osobą publiczną o ambicjach politycznych (reprezentuje przejście od romantyzmu do realizmu)
• był programistą współpracy Słowaków i Węgrów (optymista)
• jego sztuki opierają się na wzajemnej zbieżności przeciwstawnych czynników (np. różnych klas społecznych)
• często pracuje z zaimkami dwuznakowymi w celu stworzenia sytuacji humorystycznych
• uważa, że naród jest społecznie podzielony, ale jego poszczególne części muszą się ze sobą zharmonizować
• w swoich sztukach inspirował się dramatami zagranicznymi (Obžinky polskiego pisarza)
• należy do okresu lat matyskowskich:
  1863-1875, założenie Macierzy Słowackiej w turczańskiej. Martine
  była to pierwsza instytucja społeczno-kulturalna na Słowacji
• Przewodniczący – katolik Štefan Moyzes, wiceprzewodniczący – ewangelik Karol Kuzmány
• Znaczenie: skupiał słowackich uczonych, wspierał teatry amatorskie i działalność edukacyjną, wspierał studiującą młodzież, posiada muzeum, archiwum, bibliotekę
  wznowiony w 1919 r.
  w tym okresie powstały 3 słowackie gimnazja (Martin, Revúca, Kláštor pod Znievom)
  reprezentuje przejście od romantyzmu do realizmu
  przedstawiciele: Ján Palárok, Jonáš Záborský, Gustav Lakomerský
• Ján Palárik – Pojednanie czy przygoda
• Wszystkie prace obowiązkowe można znaleźć na stronie
  
  Język słowacki 
  
  

Ján Palárik – Pojednanie czy przygoda

Pojednanie lub przygoda

• wesoła sztuka w 3 aktach, sceneria – słowacka wieś
• Temat: walka z secesją, święto patriotyzmu, szacunek dla ojczystego języka
• idea: wskazanie na tolerancję, nieuchronność porozumienia i pojednania między Słowakami i Węgrami, a także między klasami
• forma: w pracy jest wiele zdań w języku węgierskim, niemieckim i francuskim, archaizmy, historyzmy, nawet czasownik jest inny
• Postacie:

Eliza Hrabowska – Hrabina, jest sierotą, jej ojciec zmarł, gdy była jeszcze dzieckiem. „To jest mój najdroższy skarb, który muszę zostawić na tym świecie”. Jest bardzo miła i sympatyczna, szanuje ludzi, podaje swoje słowackie pochodzenie i jest z niego dumna. Jej spryt i pomysłowość nie zna granic.

Miluša – córka nauczyciela, najlepsza przyjaciółka Elizy Hrabowskiej, wychowywana jest w duchu narodowym i tolerancji wobec Węgier. Jest piękna, wykształcona i bystra, zna języki obce, ale preferuje słowacki. Ma bardzo dobre serce, Palárik wykorzystał ją także do wyrażenia swoich poglądów na temat stosunku słowackich intelektualistów do narodu słowackiego – powinni pomagać swojemu narodowi, z którego się wywodzą, osiągnąć wyższy poziom materialny i kulturalny

Ľudovít Kostrovický – baron, jest narzeczonym hrabiny Hrabowskiej. Jest z pochodzenia Słowakiem, ale twierdzi, że jest Węgrem. Ma dobre serce i miłość wyprzedza wolę ojca

Rohon – inżynier, wierny przyjaciel Ludovíta Kostrovický’ego, pierwotnie Słowak, ale przez swoje środowisko uwęgierowany. Z miłości do Miluski wraca jednak do Słowaków. Jest słodki i przebiegły jak Eliza

• Krótka fabuła: Fabuła oparta jest na zasadzie incognito (w której ktoś działa pod postacią kogoś innego). Ľudovít Kostrovický ma się ożenić z hrabiną Elisą Hrabovską zgodnie z wolą ojca i starą umową. Przychodzi do niej tylko po to, by się rozejrzeć, wraz ze swoim przyjacielem inżynierem Rohonem. Chce lepiej poznać Elisę i wtedy zdecydować, czy jest dla niego dobra. Wymyśla plan – zamienia się pozycjami z Rohonem. Zgadza się i tak wymienieni przychodzą do hrabiny do dworu, nieświadomi, że baronowa Elisa jest tego samego zdania (wymienia się stanowiskami ze swoim przyjacielem Miluše). W miarę poznawania się wszyscy są nieszczęśliwi, bo Hrabina zakochała się tylko w „zwykłym inżynierze”, Hrabia w „zwykłej służącej Hrabiny”, Milusia w „Hrabim”, a Rohon w „Hrabinie”. W końcu po obiedzie wszystko się wyjaśnia i wszyscy są zadowoleni.
• Skład:

ekspozycja: wprowadzenie do postaci, wprowadzenie do kwestii relacji

kolizja: podwójne podstawianie znaków

kryzys: przyjazd Kostrowickiego z Rohonem, sytuacje komiczne
peripetia: wyjaśnienie zaimka podwójnego

denuncjacja: pojednanie różnych klas i nuta pojednania między narodami

• Ján Palárik – Pojednanie czy przygoda